Yaş Dönemi Özellikleri

Çocuklar her ay döneminde farklı davranışlarda bulunurlar. Her ay döneminde yeni yaptıkları şeyler ortaya çıkar. Ay ay hangi davranışlara sahip olduklarını sizler için derledik.

1. AY

• Parlak renkli nesneyi izler.

• Yüzükoyun yatarken başını çok kısa bir süre kaldırır.

• Çıngırak sapını kaldırır.

• Kuvvetli sese tepki verir.

• Kendisiyle konuşana bakar.

• Konuşulduğunda gülümser.

2. AY

• Yüzükoyun yatarken başını yaklaşık 5 saniye dik tutar.

• Ellerini birleştirir.

• Parlak bir nesneyi orta hatta kadar izler.

• Görme alanı içinde olan kişiyi izler.

• Ağlama dışı ses çıkarır.

• Kendi kendine sesli güler

3. AY

• Kucağa alındığında başını dik tutar.

• Parlak bir nesneyi 180 derece izler.

• El ve ayaklarına uzun uzun bakar.

• Tek heceli sesler çıkarır.

4. AY

• Elinin yanındaki nesneyi yakalar

• Uzaktaki bir nesneyi almak için koluyla hamleler yapar

• Oturtulurken başını düşmeden tutar.

• Sese doğru döner.

• Ses perdesini alçaltıp yükselterek sesler çıkarır.

• Aynadaki görüntüsüne güler.

5. AY

• Kollarının altından tutulduğunda ayaklarına bacaklarına verir.

• Uzaktaki nesneyi yakalar.

• Eline verilen nesnelerle oynar.

• Yüzükoyun iken sırtüstüne döner.

• Kendi kendine bisküvi yer.

• İsmi söylendiğinde bakar.

• Dudaktan fırlayan sürtünme sesleri çıkarır.

• Konuşulduğunda ağlamayı keser.

6. AY

• Destekle oturur.

• Sırtüstünden yüzükoyun döner.

• Yüzükoyun yatarken bacaklarıyla vücuduna yön vererek ileriye ya da geriye doğru sürünür.

• Gözünün önünde kaybolan nesneyi bir süre bekler.

• Çıkarabildiğinden fazla sayıda sesli sesiz harfin arkasına yerleştirir ( ba-be-bu vb. ).

• İki eline iki nesneyi alır.

7. AY

• Oyuncağı bir elinden diğer eline geçirir.

• İki eline iki nesne alıp birbirine vurarak ses çıkarır.

• Desteksiz oturur.

• Yere düşen oyuncağı izler.

• Temel kelimelere benzer heceler çıkarır.

• Aynadaki görüntüsüne uzanır.

• ‘cee’ oyunu oynar.

• Yapılan hareketleri taklit eder.

8. AY

• El ve dizleri üzerinde emekler.

• Baş ve herhangi bir parmakla nesneleri kavrar.

• Bir kabın içine nesneleri atar.

• İki elinde birer nesne varken, birini bırakıp üçüncüyü alır.

• Gözünün önünden kaybolan nesneyi arar.

• İlgi çekmek için değişik sesler çıkarır.

• Kucağa alınmak için kolunu uzatır.

9. AY

• Sırtüstünden oturur duruma geçer.

• Eşyalara tutunarak ayağa kalkar.

• Kutunun içinden küçük nesneleri boşaltır.

• Baş ve işaret parmağıyla küçük nesneleri kavrar.

• Kaşığı ağzına götürür.

• Elindeki nesneyi istediğinde verir.

• Örtünün altında saklanan, fakat ucu görünen nesneyi bulur.

• Kendisini ve başkasını aynada ayırt eder.

• Baş baş ve gel gel yapar.

10. AY

• Elleri ve dizleri üzerinde hızlı bir biçimde emekler.

• Kutunun içinden nesneleri teker teker çıkarır.

• Eşyalara tutunarak yürür.

• İstediklerini ağlamadan işaret ve sesle belirtir.

• Sözcükleri ve emirleri anlar.

• Tanıdığı biri sorulduğunda onu aramak için başını çevirir.

• Gözünün önünde kaldırılan nesneyi ilk saklanan yerde arar.

• İşittiği sözcüklere benzer sesler çıkarır.

11. AY

• Ayakta yardımsız bir süre durur.

• Ellerinden tutunca yürür.

• Kalem tutarak işaretler yapar.

• Bardaktan içer.

• İşaret parmağını istediği bir nesneyi göstermek için kullanır.

• Kutunun / kabın kapağını kaldırarak içindeki nesneleri bulur.

• Vücut kısımları ayırt eder.

• Nesnelerle özellikleri arasında ilişki kurar.

• Yeni sözcükleri taklit eder.

12. AY

• Çorabını ayağından çıkarır.

• Çömelme durumundan ayağa kalkar.

• Yürür.

• Saplı nesneleri iter.

• Karşılıklı oturarak top yuvarlar.

• Emekleyerek basamak çıkar.

• Küçük nesneleri dar ağızlı bir kaba atar.

• Anne – babadan başka iki – üç sözcük söyler.

13 – 15 AY

• Yürürken bir nesne taşır.

• Eğlenerek yerden bir nesne alır.

• Ayağıyla topa vurur.

• İki – üç küpten oluşan kuleler yapar

• Basit ev işlerini taklit eder.

• Saklanan nesneyi birden fazla yerde arar.

• Özellikleri belirtildiğinde birden çok nesneyi verir.

• Sekiz – on sözcüğü söyler. İstediklerini cümle niteliğinde tek sözcükle ifade eder.

16-18 AY

• Oyuncağı çekerek ileri geri yürür.

• Elinden tutulduğunda basamak çıkar.

• Kalem kullanarak karalama yapar.

• Kaşık kullanır.

• Yardımla elbiselerini çıkarır.

• Nesnenin mekân içindeki hareketlerini anlar.

• Birbirine bağlı iki emri yerine getirir.

• Aktif olarak problem çözer.

• Kendisiyle konuşan bir kişinin son sözünü tekrarlar.

• Sözel oyunlar oynar.

• Evde ve kurumda basit işlere yardım eder.

19 – 21 AY

• Yardımla merdiven iner.

• Yardımsız merdiven çıkar.

• Topu karşısındakine havadan atar.

• Koşar.

• Kitap sayfalarını rastgele çevirir.

• En az dört küpten kule yapar.

• İki farklı nesne arasından isteneni seçer.

• Bildik yüzleri resimden tanır.

• On – yirmi arası sözcüğü anlamına uygun olarak kullanır.

• İki sözcüklü ifadeler kullanır. ( baba araba )

22 – 24 AY

• Oyuncağı çekerek yürür.

• Tek ayak üzerinde bir saniye durur.

• Merdivenden yardımsız iner.

• Kitap sayfalarını kontrollü biçimde çevirir.

• Altı – yedi küpten kule yapar.

• Oyuncaklarla uğraşır ve araştırır.

• Şekilleri uygun deliklere yerleştirir.

• Bir resmin adını söyler.

• Model ortadan kaldırıldığında taklit eder.

• Zamir kullanır.

• Karşılıklı oyunlar oynar.

25 – 30 AY

• Hamurdan top yapar.

• Legoları takıp çıkarır.

• Ellerini yıkar kurular.

• Düğme ilikler.

• Zıplar.

• Alt giysilerini yardımsız çıkarır – yardımla giyer.

• Üç tekerlekli bisiklete biner ancak pedal çeviremez.

• Gösterildiğinde kâğıdı ikiye katlar.

• Tek basamaklı iki sayıyı tekrar eder.

• Parça bütün ilişkisini anlar.

• Adını, soyadını söyler.

• Üç ve daha fazla sözcüklü cümleler kurar.

• Çoğul kullanır.

31- 36 AY

• Küplerden köprü yapar.

• Kendi başına tüm giysilerini giyip çıkarır.

• Belirli bir uzaklığı atlayarak geçer.

• Dik çizgiyi kopya eder.

• Yuvarlak çizgiyi kopya eder.

• Bir rengi tanır.

• Yer bildiren sözcükleri anlar.

• Nesne ve canlı durumlarını anlar.

• İki nesneyi değişik özelliklerine göre sıralar.

• Resimdeki olayları anlatır.

• Zıtlık ve benzerlikleri bulur.

36 – 48 AY

• Çember etrafında döner.

• Yuvarlanmakta olan topa tekme atar.

• Atılan topu yakalar.

• Yerde zıplayan topu yakalar.

• Hareket halindeki büyük bir topu ayağı ile durdurur.

• Parmak ucunda yürür.

• Ritme uygun dans eder

• Plastik çivi tahtasına çivi takar – söker.

• Yuvarlak çizer.

• Verilen şekilleri makasla keser.

• Oyun hamuru gibi yumuşak malzemeleri kullanarak şekiller yapar.

• Çeşitli malzemelerle baskı yapar.

• Sıvıları bir kaptan bir kaba boşaltır.

• Kendisine sorulan sorulara uygun cevaplar verir.

• Grup oyunlarına katılır.

• Sırasını bekler.

• ‘Lütfen!’ ,  ‘Teşekkür ederim.’ gibi nezaket sözcükleri kullanır.

• Duygularını ifade eder.

• Kendi kendine şarkı, şiir, tekerleme söyler.

• Yaptığı günlük işlerle ilgili olarak sorulan sorulara cevap verir.

• Duygularını sözel olarak ifade eder.

• Konuşmalarda yer bildiren ifadeleri kullanır.

• 1’den 10’ a kadar sayar.

• ‘Büyük – küçük, az – çok, kısa – uzun’ kavramlarını ayırt eder.

• Renkleri tanır ve eşleştirir.

• Üç parçalı bul yapı tamamlar.

• Resmini gördüğü nesneyi tanımlar.

• Diz, dil, boyun, kol, parmak gibi beden parçalarını gösterir.

• Kendi kendine yemek yer.

• Düğmesiz ve bağsız giysilerini yardımsız giyer.

• Giysilerin önünü arkasını ayırt eder.

• Burnunu mendille siler.

• Kendine ait eşyaları toplar.

48 -60 AY

• Çember etrafında döner.

• Yuvarlak çizer.

• Sıvıları bir kaptan başka bir kaba boşaltır.

• Kendisi ile ilgili sorulara uygun cevaplar verir.

• Grup oyunlarına katılır.

• Sırasını bekler.

• ‘Lütfen !’ , ‘teşekkür ederim’ gibi nezaket sözcüklerini kullanır.

• Duygularını ifade eder.

• Kendi kendine şarkı şiir ve tekerleme söyler.

• Neden nasıl kim soruları sorar.

• 1’ den 10’ a kadar sayar.

• Üç küple köprü yapar.

• Renkleri tanır ve eşleştirir.

• Cinsiyetini ayırt eder.

• Kendi kendine yemek yer.

• Kendine ait eşyaları toplar.

• Burnunu mendille siler.

• Çizgi üzerinde yürür.

• Çift ayakla sıçrar.

• Topuk ve ayak ucuyla yürür.

• Çeşitli şekiller çizer ve boyar.

• Boncuk vb. nesneleri ipe dizer.

• Adını soyadını ve yaşını bilir.

• Oyuncaklarını paylaşır.

• Yetişkinlerin konuşmalarına katılır.

• İzin ister.

• Övülmekten hoşlanır.

• Grup oyunlarından yetişkinlerin liderliğini kabul eder.

• Kendinden küçüklere yardım etmeye karşı isteklidir.

• Birleşik cümleler kullanır.

• Zıt sözcükleri söyler.

• Resimdeki saçmalıkları açıklar.

• Konuşmalarında bağlaç kullanır.

• Konuşmalarında sözcüklerin olumsuz biçimlerini de kullanır.

• ‘ Neden ?’ sorusuna cevap verir.

• Dokuları ayırt eder.

• 8 rengi isimlendirir.

• Renkleri gruplandırır.

• Yardımla saçını tarar.

• Dişlerini fırçalar.

• Elini yüzünü yardımsız yıkar.

• Sofra kurallarına uyar.

60-72 AY

• Başlama ve durma komutlarına uyarak tempolu yürür.

• Yardımla sekerek yürür.

• Topuk ve ayak ucunda geri geri yürür.

• İsmini kopya eder.

• Ritmik hareketleri yapar.

• Eksik insan resmini tamamlar.

• 1-5 arası rakamları kopya eder.

• Duygularını belli eder.

• Kurallı oyunların kurallarına uyar.

• Aldığı sorumluluğu yerine getirir.

• Kendine güven duyar.

• Haklarını korur.

• Kendi cinsiyetine uygun davranır.

• Belli bir oyunu canlandırır.

• Bazı soyut ifadeleri anlar.

• Basit şakalar yapar.

• Birleşik cümleler kullanır.

• Bedeninin tüm parçalarını söyler.

• Beş harfi isimlendirir.

• 20’ ye kadar ritmik sayar.

• Daha önce dinlediği hikâyeyi anlatır.

• Yaşadığı yerin adresini söyler.

• Yolda yardımsız yürür.

• Ayakkabılarını bağlar.

• Bıçak kullanır.

• Elini yüzünü yıkar kurular.

• Tuvalet gereksinimini kendi karşılar.

• Hava şartlarına uygun kıyafet seçer.

Psikolog Ebru YILMAZ