0-6 Yaş Arasında Ekrana Maruz Kalmak

0-6 Yaş Arasında Ekrana Maruz Kalmak: Bir önceki nesil için ‘ekran’ sadece televizyondu. Günümüzde ise tabletlerden akıllı telefon ve bilgisayarlara kadar çok sayıda ekran, çocukların hayatını kuşatmış durumda. Ebeveynler için çocukları kimi zaman oyalamanın kimi zaman da susturmanın bir yolu olarak görülse de maalesef ekran özellikle 0 – 6 yaş arası çocuklara sayısız zararlar veriyor. Ağlayan bir çocuğu susturmak için eline verdiğiniz telefon, yemek yedirmek için karşısına koyduğunuz tablet çocuklarınızın günlük hayatına keyif katıyor gibi algılanabilir. Ancak ekranın getirisi kadar götürülerinin de bilinmesi lazım… Çocuklar ve ekran arasındaki ilişkiyi bu kez farklı bir perspektiften ele alalım.

Ekran Çocukların Oyun Hakkını Elinden Alıyor!

Çocuklar için oyun, dünyayı keşfetmenin, hayatı anlamanın eğlenceli bir yoludur. Hatta çocuklar için oyun en temel ihtiyaçlardan biridir. Çünkü oyunlar çocukların gelişimine çok ciddi katkılarda bulunuyor. Bilişsel, duygusal ve sosyal açıdan bile çeşitli beceriler kazanmalarını sağlıyor. Çocuklar oyun oynarken sabretmeyi öğreniyor, el ve göz koordinasyonları gelişiyor, duygularını oyunlara yansıtarak rahatlıyor. Ekran ise çocukların en temel hakkı olan oyun oynama imkanlarını ellerinden alıyor.

Ekran Çocukların Hareket Etmesini Engelliyor!

Günümüzde kilo fazlası olan çok sayıda çocuk var. Bunun tek nedeni kalorisi yüksek yiyeceklerin yoğun şekilde tüketilmesi değil. Hareketsizlik de çocuklarda fazla kiloya neden olabiliyor ve buna yol açan da çoğunlukla ekran oluyor. Çünkü ekran çocukların saatlerce sabit bir şekilde kalmasına yol açıyor. Koşup oynaması gereken yaşlarda saatlerce hareketsiz kalmaları ise fiziksel anlamda da çeşitli problemlere davetiye çıkarıyor. Sadece hareketsizliğin bile çocuklara ciddi zararlar verdiğinin unutulmaması gerekiyor.

Ekran Çocukların Hayal Gücünü Zayıflatıyor!

Ekran karşısında çok fazla zaman geçiren çocukların bir süre sonrasında kendi başlarına bir oyun kuramadıklarını, boş zamanlarını aktivitelerle geçirmekte zorlandıklarını biliyor musunuz? Ekran, çocukların hayal gücüne de zarar veriyor. Çocuklar için hayal gücünün dünyayı keşfetmedeki en büyük güçleri olduğunu belirtmek gerekir. Bu durum devam ederse çocuklar hayal güçlerini tamamen kaybedebilir. Ekransız zaman geçiremez ve yaşama dair tek keyfi ekran olur.

Ekran Çocukların Sosyalleşmesini Önlüyor!

Asosyallik sadece yetişkinlere özgü bir durum değildir. Ekran çocuklarda asosyalliğe de neden olabiliyor. Zamanla iletişim kurmayan ve buna ihtiyaç duymayan bir çocuğa dönüşebiliyorlar. Çünkü iletişim kurma becerileri de gelişmiyor ve arkadaşları ile zaman geçirmek yerine ekrana sabitlenmeyi tercih edebiliyorlar. Oysa sosyalleşmek de çocukların ihtiyaçları arasında yer alıyor. Sosyalleşerek hayatı çok daha iyi anlayabilen çocuklar ekrandan sadece gördüklerini öğrenebiliyor. Ki bu noktada küçük bir uyarıda da bulunmak gerekiyor. Her çizgi filmin uzmanlar tarafından sakıncasız bulunmadığını ebeveynler bilmelidir. Uzmanlar içerisinde şiddet unsuru olan çizgi filmlerin çocuklara izletilmemesi gerektiğini dile getiriyor. Çünkü bu durumda şiddeti bir çözüm yolu olarak öğrenen çocuklar şiddete kayıtsız kalan bireyler olarak yetişiyor.

Ekran Çocuklarda Konuşma Bozukluğuna Yol Açabiliyor!

Ekranın çocuklarda neden olduğu sorunlardan biri de konuşma bozukluğudur. Yapılan bazı araştırmalar 2 yaşından önce ekrana maruz kalan çocukların konuşmayı daha geç öğrendiği, 2 ila 6 yaş arasında ekrana maruz kalan çocuklarda ise konuşma bozukluğu sorunlarının görüldüğünü ortaya koydu. Bunun nedeni ise yeterince iletişim kurmamaları olarak gösteriliyor. Aileleri ya da yaşıtları ile sohbet etmeleri gereken zamanlarda ekran karşısında zaman geçirmeleri konuşma yetilerinin zayıflamasına ya da gelişmemesine yol açıyor. Bu da beraberinde konuşma bozukluklarını getirebiliyor.

Yaşanmamış Çocukluk, Acı Dolu Bir Yaşama Dönüşebilir!

Günümüzde psikolojik açıdan sorun yaşayan bireylerin büyük bölümünün çeşitli nedenlerle çocukluklarını yaşayamamış bireyler olduğunu belirtelim. Çocukluk dönemini sadece ekran karşısında geçirmek bu çocukların büyüdüklerinde çok sayıda psikolojik sorun yaşamalarına neden olabilir. Acı dolu bir yaşam sürmeleri bile söz konusu olabiliyor. Çünkü çocukluk döneminde ekrandan aşk, moda, alışveriş, cinsellik gibi pek çok kavramı öğreniyorlar. Bu da kavramları kendilerince anlamlandırmalarına neden olabiliyor ki asla istenmeyen bir durumdur. Çocukların ekran karşısında çok fazla zaman geçirmesini engellemeniz aslında onların gelecekteki mutluluklarına yapılan bir yatırımdır. Sağlıklı bir birey olarak yetişmelerinin önünde büyük bir engel olan ekrana dair mutlaka zaman kısıtlamaları olmalı!

Çocuklar Ne Kadar Süre Ekran Başında Kalmalı?

Elbette aileler bu durumda ‘çocuğuma ekran için ne kadar süre izin vermeliyim’ sorusunun yanıtı merak ediyor. Bu sorunun yanıtı uzmanlardan geliyor ve uzmanlara göre çocukların yaşlarına göre ekran başında kalabilecekleri süre şöyle:

• 0 ila 3 yaş arası çocuklar: Ekran başında hiç vakit geçirmemeli.
• 3 ila 6 yaş arası çocuklar: Günde 20-30 dakikayı geçmemelidir.
• 6 ila 9 yaş arası çocuklar: Günde 40-50 dakikayı geçmemelidir.
• 9 ila 12 yaş arası çocuklar: Günde 60-70 dakikayı geçmemelidir.
• 12 yaş üzerinde olan çocuklar: Günde 120 dakikayı geçmemelidir.

Burada ekrandan kasıt bilgisayar, telefon, tablet ve televizyondur. Gördüğünüz gibi çocuklar aslında ekran başında geçirebilecekleri süreden çok daha süre ekrana fazla maruz kalıyorlar.

Çocuklar Ne Zaman İnternetle Tanışmalı?

Çocukların 6 yaşından önce internet ile tanışması da tavsiye edilmiyor. Uzmanlara göre en erken 7 yaşında internet kullanmayı öğrenmelidirler. Ancak burada da kritik bir unsurdan söz etmek gerekiyor. Günümüzde pornografik içeriklere kolaylıkla ulaşılabiliyor. Bu nedenle çocukların internet kullanmaya başladıkları dönemde mutlaka aile şifresi kullanılmalıdır. Bu sayede çocuklar için sakıncalı olabilecek görüntülere ulaşmaları da engellenmiş olur.

Çocuklara Ne Zaman Telefon Alınmalı?

Artık ilkokul döneminde olan çocuklar bile telefon kullanıyor ve telefonları aracılığı ile her türlü internet sitesine rahatlıkla ulaşabiliyor. Ancak bu durum da son derece sakıncalı bulunuyor. Çocuklar 14 yaşına gelmeden önce telefon alınmamalıdır. Ancak ender durumlarda iletişim çok önemli olabiliyor. Güvenlik ile ilgili sakıncalı durumlar söz konusu ise bu durumda tablo değişiyor ve çocuklara telefon alınması önerilebiliyor.

Çocuklar Ne Zaman Sosyal Medya Kullanmalı?

Sosyal medya hayatımızın her alanında karşımıza çıkıyor ve artık aileler çocukları dünyaya gelir gelmez onun adına sosyal medya hesabı açıyor. Uzmanların bu konudaki görüşleri ise oldukça mühim… Uzmanlara göre çocuklar 16 yaşına gelmeden önce sosyal medya kullanmamalıdır. Çünkü paylaşımlar sakıncalı olabiliyor ve bu paylaşımlar nedeniyle çocuklarda öz güven problemleri gibi çeşitli sorunlar ortaya çıkabiliyor. Ayrıca sosyal medya kullanmaya başlamadan önce çocuklara mutlaka kişisel bilgilerin neler olduğu, nasıl gizlenebileceği ve neden gizlenmesi gerektiği anlatılmalıdır.

Aileler İçin Bazı Öneriler

• Çocuklarınıza ekranı asla ödül olarak sunmayın. “Ödevini yaparsan bugün daha fazla TV izleyebilirsin” gibi esneklikler çocukların ekrana bağımlı hale gelmesine neden olabilir ve çatışmalar yaşanabilir.
• Çocuğunuzun odasında TV, telefon, tablet ve bilgisayar bulundurmayın. Uzmanlar odalarına ekran olması durumunda çocukların ekrana daha fazla ilgi duyabildiklerini dile getiriyor.
• Ekran başında zaman geçirme konusunda direten çocuklarınızı spora ve çeşitli eğlenceli aktivitelere yönlendirin. Oyunların daha eğlenceli olduğunu keşfetmesine yardımcı olun.
• Çocuğunuzu ekrandan uzak tutmak için hiçbir zaman geç değildir. “Artık çok geç” düşüncesine kapılmayın. Çocuğunuzu ekrandan uzaklaştırmanız zor olacak mı? Kesinlikle evet! Ancak ebeveynler çocuklarının iyiliği ve mutluluğu için her türlü zorluğu göze alabilir. Öyle değil mi?

Konu ile alakalı diğer makaleler:
https://www.dogafenanaokulu.com/cocuguma-nasil-sinir-koyabilirim.html
https://www.dogafenanaokulu.com/dikkat-eksikligi-ve-hiperaktivite.html